Er is flink gesleept, gesjouwd en getild in Lobange de afgelopen tijd. Met een beetje geluk met het weer (het regen seizoen is in Kameroen officieel begonnen) en het harde werk dat is geleverd door projectleider Jaba Wose en iedereen in de community is de sedimentatie tank binnen een maand gebouwd. Op naar de volgende stap: de buitenkranen!
Zaterdag 20 mei stond LiveBuild met een hoop enthousiaste vrijwilligers bij de ingang van Soenda outdoor festival, en dat was weer een feestje! Elevation Events en LiveBuild werken al jaren samen. Op de entreetickets van de gastenlijst stond het verzoek om bij aankomst vijf euro te doneren aan LiveBuild.
Tot onze grote vreugde kwamen er veel festivalbezoekers met een briefje van vijf euro aan lopen! Ze wisten het nog van vorig jaar. Deze festivalgangers waren vereerd met hun gratis entreeticket en wilden wederom graag een duit in het zakje doen. Of in dit geval de collectebus. Deze dag hebben we ook de festivalbezoekers die geïnteresseerd waren verteld over LiveBuild en onze projecten in Nederland en Kameroen.
Maar wat hebben nou we ingezameld en wat kunnen we daarmee realiseren? We hebben ruim € 1.500 opgehaald! Dankzij jullie donaties kunnen we daarom twee trainingen aanbieden. Als eerste een training om mensen op te leiden tot onderhoudsmedewerkers. Ze leren dan alle ins en outs over pijpleidingen, monteren, repareren en het waterwingebied (het natuurgebied waar het watersysteem wordt aangelegd).
De tweede training gaat over Governance en communications van het waterbestuur. De dorpsbewoners leren daarmee hoe je een waterbedrijf moet runnen (verantwoordelijkheden) en hoe daar de hele gemeenschap bij betrokken kan worden. Met deze trainingen worden de inwoners handelingsbekwaam zodat ze zelfstandig het watersysteem kunnen onderhouden.
Zonder jullie hadden we deze trainingen niet kunnen aanbieden. Dus lieve gulle gevers én vaste donateurs: BEDANKT!!!
LiveBuild en Amsterdam Open Air go way back, maar liefst 5 jaar. Het was dan ook weer een heus feestje om te mogen shinen op het camping terrein van dit mooie festival. Bepakt en bezakt met schroeven, boormachines, hout, lintjes, koffie (héél veel koffie), super soakers en maar liefst 50 pretbekkies (aka de vrijwilligers), hebben we een super mooi weekend gehad en ons evengoed vermaakt.
Op woensdag zijn vertrokken we al naar de camping om het podium op te gaan bouwen, een koffiebar in elkaar te zetten en te zorgen dat het terrein er mooi aangekleed uit zag. Van onze Mega Mindy productieleider Floor Koster had ik de taak gekregen om op het feestpleintje samen met Kimberley Koetsier lintjes te spannen. Het was hard werken om alles voor de opening van de camping om vrijdag 12:00 uur af te krijgen, maar met het fantastische bouwteam dat we bij ons hadden was dit geen enkel probleem. Vanaf dat moment druppelde langzaamaan de bezoekers binnen, maar ook onze vrijwilligers. Het was een weergaloos weerzien, waarbij sommigen elkaar precies een jaar geleden voor het laatst hadden geknuffeld. Dit werd dan ook uitgebreid gedaan en het startschot was gegeven voor het grootse weekend. Want we hebben niet stil gezeten.
Er werden tipi’s bemand waar bezoekers hun luchtbed konden oppompen, telefoon konden opladen of touwtje konden springen met een LiveBuilder. ’s Ochtends vroeg stond er een vers bakkie koffie klaar dat gehaald kon worden bij de koffiebar en ’s avonds stonden we te shinen bij het uitgiftepunt van de silent disco om iedereen van een koptelefoon te voorzien. Daarnaast werd er natuurlijk ook her en der een dansje gewaagd op het (festival) terrein, de verjaardag gevierd van Rianne Wolff en vroeg in de ochtend silent disco geaerobict. Wat wil je nog meer?!
Nadat we voor de laatste maal zondagavond met elkaar de voetjes van de vloer hadden gegooid, was daar maandagochtend toch echt het onvermijdelijke afscheid. Opnieuw werd er uitbundig geknuffeld en hier en daar een traantje weggepinkt. Voor het bouwteam lag er toen nog de klus al het moois letterlijk weer af te breken met als beloning een echt bouwersdiner. Zo konden we het weekend in sfeer afsluiten. Er rest mij niets anders te zeggen dan dat ik mij een gezegend mens voelde om iedereen zó hard voor LiveBuild te zien werken. Dank jullie wel jongens! Maar echt.
Hoofdmeester Three Corners Foe Bakundu basisschool
LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.
“In 2008 werd mij door de regering opgedragen om hoofdmeester te worden van de nieuwe school in Three Corners. Tot dan toe was ik leraar op een school in Banga Bakundu, een plaatsje dicht bij Kumba, wat meer in de bewoonde wereld. Mijn vrouw geeft les in het dorp hiernaast. Eén van onze kinderen woont bij haar. Drie van mijn kinderen wonen bij mij. Ieder weekend gaan we naar ons huis in Banga en zien we elkaar. We hebben aan de regering gevraagd of mijn vrouw en ik bij elkaar in de buurt kunnen werken, maar daarvoor willen ze omgekocht worden. Dat zou ik nooit kunnen, dus gebeurt het niet.”
“Tot ik hier in Three Corners kwam, kreeg groep 1 tot en met 4 les in de kerk en gingen de grotere kinderen naar een ander dorp. Dat moest anders, vonden de ouders en met de lokale community kwam er een basis gebouw, maar zonder vloer en zonder toilet. En er moest een leraar komen, dat werd ik. Eenmaal begonnen vond ik al gauw dat er dingen beter moesten. Een echte school met een vloer en deuren, zodat er niet steeds dieren naar binnen konden komen lopen. Stromend water, dat stond als eerste op mijn lijstje, en een gezondheidspost, mijn derde prioriteit.”
“In Banga woon ik vlak naast het ziekenhuis, en daar had ik Fabrice (Luijten) van LiveBuild eerder ontmoet, hij was aan de slag met een project. Omdat ik op zoek was naar een NGO die ons kon helpen, zocht ik contact met hem. Een waterproject, mijn eerste prioriteit, bleek niet zo makkelijk te gaan. Three Corners heeft geen bron die hoog ligt zodat er makkelijk een watertoevoer te realiseren valt. Er was een pompmachine nodig die brandstof nodig had, en dat wilden de bewoners niet betalen.”
“Het water ging dus over, maar de school bleek wel een optie. Nadat Koen (van Bremen) en Fabrice meerdere malen waren komen praten, werd ons uiteindelijk 15 miljoen CFA toegezegd (op dit moment is dit 22.865 euro waard), uit te betalen in delen. Uiteindelijk is het me gelukt de school te bouwen voor 13,5 miljoen, ruim binnen het budget. Daar ben ik heel trots op. Ik had bij het ziekenhuis in Banga gezien hoe het ook kan gaan. Daar zijn mensen verdwenen met geld van NGO’s. En ik wilde koste wat kost dat dit hier niet zou gebeuren. Daarom heb ik er bovenop gezeten, naast mijn gewone werk als leraar.”
“Het was behoorlijk stressvol die vijf maanden. Van elke schep cement moest een bonnetje komen. Het technische gedeelte heb ik nauwlettend gecontroleerd. Veel mensen wilden dubbel betaald krijgen omdat ze er helemaal voor de ‘bush’ in moesten (het platteland). Maar het lukte, en in oktober 2013 stond de school er en hebben we het uitgebreid gevierd. Er waren acht whitemen, waaronder Koen die traditioneel gekleed was. Toen kreeg ik echt de steun van het dorp.”
“Wat echt verbeterd is wat mij betreft: de hygiëne in de klas door de betonnen vloer (minder stof en viezigheid), de frisse lucht die de lokalen in komt door de grote ramen, en de toiletten voor de leerlingen en leraren. Er moeten nog wel deuren komen, want geiten kunnen nog steeds naar binnen lopen en poepen in het gebouw.”
“Nu de school staat, en we een belangrijke stap hebben gezet naar betere voorzieningen, hoop ik dat er ook een waterleiding komt. We moeten hierbij zelf het voortouw nemen, zelf de verantwoordelijkheid dragen, daar ben ik van overtuigd. Hoeveel mensen moeten er nog sterven voordat ze ooit water uit een kraan hebben zien komen? Ik zie de nieuwe school als een stap in de goede richting. In een mooie school willen mensen lesgeven. Als er water komt, willen mensen hier wonen. Ik hoop dat er een sneeuwbaleffect op gang komt. Maar het is niet makkelijk in dit dorp om mensen zover te krijgen zelf die verantwoordelijkheid te nemen. Veel van hen hebben moeite met hun budget en geven hun geld meteen na de oogst uit, zodat er weinig overblijft voor de rest van het jaar.”
“Inmiddels is er wel een ouderraad die actief is binnen de school. En dit najaar krijgen we twee nieuwe leraren voor wie de overheid betaalt. Dan hoeven we niet twee klassen tegelijk les te geven, zoals we nu doen. En hopelijk kunnen we de lerarenkamer fatsoenlijk inrichten zodat we echt het management van onze school kunnen verbeteren. Ik blijf ‘mijn lied zingen’, vechten voor de ontwikkeling van dit dorp. Dit is geen ‘bush’. Waarom ik zo denk als ik denk? Ik weet het niet. Het komt van binnenuit. Het is mijn eigen manier van denken.”
Jaba, directeur Farming and Animal Husbandry Project
LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.
In Nederland heeft LiveBuild een super inspirerend netwerk van mensen om zich heen verzameld, maar het netwerk van LiveBuild in Kameroen is zeker net zo inspirerend. Maak kennis met Jaba Wose, 39 jaar, directeur van Farming and Animal Husbandry Project. FAHP richt zich op het empoweren van rurale gemeenschappen, met name de vrouwen en jongeren, door middel van duurzame landbouw ontwikkelingsprogramma’s en gezondheidsprogramma’s.
“Ik kan er niet tegen mensen te zien lijden. Ik kan dat niet accepteren. Mijn handen gaan ervan jeuken om de situatie te veranderen. En voor je het weet ligt er een projectvoorstel klaar met hóé de situatie kan worden veranderd. Ik handel graag snel. En verwacht dat ook van de mensen om me heen. Dat lukt niet altijd iedereen. Sommige mensen die bij mijn organisatie FAHP komen werken, vertrekken weer als ze doorhebben wat mijn manier van werken is. Ook mijn vrouw moet er soms nog aan wennen. Doordat ik veel doe, ben ik veel weg. Zelfs voor de organisatie van mijn bruiloft ben ik nauwelijks thuis geweest. Ik heb familie en vrienden ingezet om alles te regelen. Pas een week voor ons huwelijk was ik weer terug in Buea. Het heeft mijn vrouw nog zo’n vier maanden gekost om te accepteren dat ik nu eenmaal zo in elkaar zit.”
“Daar staat tegenover dat als ik er ben, ik er ook écht ben. Voor mijn familie, en ook voor mijn medewerkers. Ik probeer voor hen als een vriend te zijn. Er werken hier veel jonge mensen, studenten die als vrijwilliger werkervaring op komen doen. Doordat ik zelf geen oudere broers heb, weet ik hoe belangrijk het is om iemand te hebben met wie je je problemen kunt delen en die je advies geeft.”
“De eigenschap om direct oplossingen te zoeken voor een situatie heb ik van jongs af aan gehad. Ik ben opgegroeid in een arme gemeenschap. Mijn ouders waren boeren. Ik zag zoveel armoede om me heen en vroeg me altijd af waarom het zo was. Vooral als ik zag hoeveel mensen ziek waren of zelfs doodgingen door relatief kleine kwaaltjes. Waar ik woonde was geen dokter of ziekenhuis. Eén of twee keer per maand kwam er een dokter langs in ons dorp. Kleine kwaaltjes probeerden mensen zelf op te lossen. Dat ging helaas vaak fout. En als je naar het ziekenhuis moest werd je in een truck vervoerd. Ander vervoer was niet voor handen. Zo ontstond mijn droom om dokter te worden.”
Overleg met project watercommissie Manganjo
“Drie maanden na mijn afstuderen heb ik FAPH opgericht. Ik trok de rurale gebieden in, bezocht bijeenkomsten van vrouwengroepen, leerde hen nieuwe technieken voor op hun land en adviseerde hoe ze hun producten beter op de markt konden krijgen. Maar formeel bestond FAHP nog niet. Ik kon dat eerste jaar het bedrag van € 1,50 niet missen om FAPH officieel te registreren als NGO. Ik had het bedrag, hoe klein ook, te hard nodig om te overleven. Pas na een jaar werken lukte dat.”
“Tijdens mijn werk in de communities zag en hoorde ik veel en herkende ik de armoede uit mijn jeugd. Ook mijn interesse voor gezondheid kwam weer om de hoek kijken, toen ik werd benaderd om een campagne te gaan leiden gericht op het doorbreken van het stigma rondom AIDS. Zo werd ik peer educator on health. Na de aids-campagne kwamen er campagnes voor preventie van malaria en kanker. Daarnaast heb ik door het werken in de rurale gebieden aandacht voor schoon water gekregen. Er gaan nog steeds zoveel mensen dood, omdat ze geen toegang hebben tot schoon water. Zo ben ik in waterprojecten beland. En met LiveBuild in contact gekomen! Ik was onderweg naar een festival toen ik twee blanke dames langs de weg zag staan. Ik vroeg de taxichauffeur om te stoppen. Het gaf me geen prettig gevoel dat zij daar stonden op dat uur van de dag. Nadat ze ingestapt waren, vertelden ze me wat ze in Buea deden en dat ze op zoek waren naar Jaba. Ze hadden zijn naam en telefoonnummer gekregen van een NGO in Yaounde. Toen ik ze vertelde dat ik Jaba was, wilden ze het pas geloven nadat ze het nummer belden en mijn telefoon daadwerkelijk rinkelde.”
Bij de waterbron
“Hoewel ik direct na mijn studie voor mezelf ben begonnen, heb ik het nooit gemist dat ik geen rolmodel heb gehad. Door mijn jeugd had ik een sterke drive om te doen wat ik deed. In het begin werd ik vaak genegeerd door meer ervaren mensen in het veld, die vonden dat ik nog te jong, te klein was. Dat ik te klein ben, krijg ik nu nog wel eens voor mijn voeten. Als mensen voor de eerste keer op bezoek komen bij FAPH, verwachten ze een grote man in een grote stoel en vragen ze steevast aan mij waar de directeur is.”
“De toekomst voor FAPH ziet er zonnig uit. We hebben net een wedstrijd gewonnen. Uit veertig inschrijvers heeft een oliemaatschappij ons gekozen om een programma te gaan doen rondom corporate social responsibility. Een mooie beloning voor al ons werk. Als ik terugkijk op de zestien jaar die FAPH nu bestaat, dan kan ik alleen maar tevreden zijn. Ik heb zoveel jongeren gecoacht, van wie een groot deel nu een eigen NGO heeft, die ik in veel gevallen zelfs met eigen geld heb ondersteund. We hebben bovenal zoveel kunnen betekenen voor communities. Ik haal genoeg energie uit mijn werk om nog jaren door te gaan.”
LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.
Wegmuller Efokoa is één van de vaste partners van LiveBuild, en hij legt ons werk in Kameroen op de gevoelige plaat vast. ‘Weg’ heeft een eigen bedrijf, maakt trouwreportages, produceerde een film, runde een eigen studio en maakt muziek. Hij is dus van alle markten thuis.
“Van jongs af aan ben ik bezig geweest met muziek, ik kom uit een erg muzikale familie. Zowel mijn vader als mijn moeder, ze zijn helaas allebei overleden, hielden van muziek en stimuleerden dat bij alle zes hun kinderen. Mijn vader werkte bij de kerk en nam me daar vaak mee naar toe. Daar speelde ik op de piano. Hij heeft me ook gestimuleerd iedere schoolvakantie naar de muziekschool te gaan. In eerste instantie ging ik samen met mijn zus, maar zij vond het na een tijdje niet leuk om zoveel met muziek bezig te zijn. Ik vond het iedere vakantie weer leuk, maakte er vrienden en leerde van alles; van zelf muziek schrijven tot instrumenten bespelen. Van mijn achtste tot mijn vijftiende heb ik de muziekschool gedaan, iedere vakantie, totdat ik het diploma voor muziekleraar had.”
“Dat diploma was niet mijn doel. Ik wilde geen leraar worden, maar professioneel met muziek aan de slag gaan. Samen met wat vrienden begon ik een bandje. We deden het goed en traden regelmatig op. Ondanks het succes droomde ik ervan om muziekproducer te worden. Die plek op het podium had ik nooit geambieerd. Ik voel me veel prettiger in een positie achter de schermen, van waaruit ik anderen kan ondersteunen en begeleiden.”
“Tijdens mijn middelbare schooltijd runde ik een kleine kippenboerderij achter het huis bij mijn ouders. Ik wilde onafhankelijker van mijn ouders worden en had ontdekt dat je met kippen snel geld kon verdienen. Het bedrijfje liep steeds beter. Ik kreeg steeds meer het idee dat alles uiteindelijk met ondernemen te maken had. Ook muziek kan niet zonder ondernemerschap. Zo ben ik na de middelbare school een opleiding in business gaan doen.”
“Nadat ik mijn diploma had behaald, ben ik op mezelf gaan wonen. Samen met een vriend huurde ik een woning in het centrum van Buea. Om mezelf wat breder te scholen binnen de muziekbranche, heb ik mezelf eerst meer over geluidstechniek geleerd en daarna over video-editing. Tegelijkertijd begon ik een muziekstudio; Blue Drops. Ik maakte muziekvideo’s, korte filmpjes voor bedrijven, documentaires, verzorgde de geluidstechniek bij verschillende events en begeleidde jonge muzikanten. De hoeveelheid werk groeide snel. Na verloop van tijd heb ik eerst George gevraagd om bij Blue Drops te komen werken, later ook Stanley. Met zijn drieën hebben we de zaak bijna tien jaar lang gedraaid. Steeds meer mensen wisten ons te vinden. Ze waardeerden onze manier van werken. We gingen altijd tot het uiterste om iets moois op te leveren en hadden vernieuwende ideeën. Onze passie om mooi werk op te leveren was groter dan om daadwerkelijk geld te verdienen. Naast alle mooie producties, waaronder enkele award-winning muziekvideo’s, heb ik door vallen en opstaan ook geleerd hoe belangrijk het is om een bedrijf goed te organiseren. Na tien mooie en leerzame jaren zijn we uiteindelijk gestopt met Blue Drops. Deze periode had ons sterk genoeg gemaakt om ieder onze eigen weg te gaan.”
“Tijdens Blue Drops was ik al begonnen met bruiloftsreportages. Hoewel muziek nog altijd mijn passie was, haalde ik steeds meer voldoening uit dit werk. Het is zo speciaal om met je werk andere mensen gelukkig te maken. Inmiddels doe ik dit alweer bijna tien jaar. In die tien jaar heb ik mijn werk ontwikkeld van standaard, statische foto’s naar veel creatievere en unieke foto’s. In plaats van alleen de gebeurtenis zelf te fotograferen, leg ik ook alle details vast die er voor zorgen dat de dag zo speciaal wordt.”
“Naast bruiloften heb ik afgelopen jaren ook een netwerk van bedrijven opgebouwd waar ik regelmatig opdrachten voor krijg. Vanuit dit netwerk kwam ik in contact met LiveBuild. Ik wist meteen dat ik graag samen wilde werken. Het idee om mensen in Nederland via korte films uitleg te geven over het werk in Kameroen vond ik interessant. Dat veel van de LiveBuild-projecten met water te maken hebben, maakte het voor mij helemaal interessant. In het familiehuis waar ik ben opgegroeid, en waar nog steeds een deel van de familie woont, is nog altijd geen aansluiting voor stromend water.”
“Ik heb veel discussies met mijn vader gehad over mijn beroepskeuze. Muziek is voor hem altijd een hobby geweest en zeker geen betrouwbare bron van inkomsten. Hij raadde me af om in de entertainment te gaan, daar viel naar zijn idee geen brood in te verdienen. Maar muziek en later fotografie, was mijn passie, ik had er alles voor over. Nadat ik hem na verloop van tijd kon laten zien wat ik inmiddels verdiende met fotografie, stopten de discussies. Ik had hem laten zien dat ik van mijn passie een goed businessmodel had weten te maken. Daarmee kon ik mijn eigen broek ophouden en had ik iets kunnen betekenen voor anderen. Zijn scepsis veranderde in trots.”
“Sinds ik voor het trainingsbureau Go Ahead Africa werk en hun trainingsweken voor de Leadership Academy vastleg op film, realiseer ik me wat ik de afgelopen jaren heb geleerd. Ik ben met niets begonnen en weet wat het betekent om iets op te bouwen. Als ik die jonge mensen zie, die zich willen ontwikkelen, voel ik iedere keer weer mijn eigen overtuiging en geloof in mijn passie van destijds. Ik wist wat ik wilde en bleef daar in geloven. Het enige dat ik moest leren was om geduld te hebben; geduld om dat wat ik plantte te kunnen oogsten en geduld om al mijn creatieve ideeën tot een goed lopend en goed georganiseerd bedrijf op te bouwen.”
LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.
Valentine is onze onderzoeker en trainer ter plekke. Hij komt in alle dorpen waar we werken voor een haalbaarheidsonderzoek of training over hygiëne en sanitatie. Dankzij Valentine weten wij bij LiveBuild wat onze projecten aan concrete resultaten opleveren en hebben alle dorpen getrainde ‘hygiene-soldiers.
“Ik ben de zoon van Esther en Chichow. Het derde kind van negen kinderen. Afkomstig uit het dorp Bali Nyongha, waar mijn vader is geboren. Zelf ben ik opgegroeid in Bamenda. Daar heb ik altijd gewoond, behalve tijdens mijn studie aan de universiteit van Dschang. Dschang ligt op ongeveer 100 km van Bamenda vandaan.”
“Op de lagere school mocht ik een klas overslaan, daardoor kon ik een jaar eerder naar het middelbaar onderwijs. Tijdens die overstap overleed mijn vader, en plots zag mijn leven er heel anders uit. Ik zag mijn moeder worstelen om ons te onderhouden. Tot die tijd had ik er altijd van gedroomd om dokter te worden, maar na de dood van mijn vader leek die droom onhaalbaar door de weinige middelen die we nog hadden om rond te komen. Hoe jong ik ook was, ik stelde mezelf in die tijd allerlei vragen. Wat het leven inhoudt, waarom sommigen wel hun dromen weten te verwezenlijken en anderen niet, en wat voor mij belangrijk was in het leven.”
“Ondanks de thuissituatie heb ik mijn hele middelbare schoolperiode vastgehouden aan exacte vakken, om toegelaten te kunnen worden tot de medische opleiding. Pas aan het einde realiseerde ik me dat dit financieel gezien voor mij onmogelijk was. Het alternatief was om petrochemisch ingenieur te worden. Een betaalbare opleiding die me een baan met goed salaris garandeerde. Maar aangezien deze opleiding alleen in Yaounde werd aangeboden, en ik daar verder geen familie had bij wie ik zou kunnen intrekken, zouden de verblijfskosten zo hoog worden dat ik ook deze droom moest opgeven. Ik koos uiteindelijk voor de universiteit van Dschang. Daar woonde een neef bij wie ik kon wonen.”
“Mijn familie drong aan om leerkracht te worden, omdat deze opleiding een makkelijke en korte weg naar een betaalde baan was. Met nog zes broers en zussen na mij, had ik de verantwoordelijkheid om hen financieel te kunnen ondersteunen. Maar leerkracht was wel het laatste beroep dat ik in gedachten had voor mezelf. Ik begon me af te vragen hoe mijn leven eruit zou zien als ik mijn eigen dromen zou kunnen verwezenlijken. Ik koos voor filosofie, omdat ik geloofde dat het me zou helpen antwoorden te vinden op mijn vragen. Na mijn minor in filosofie heb ik een major gedaan in sociologie. Toen ik klaar was met mijn studie, voelde ik toch weer de druk om mijn jongere broers en zussen te kunnen ondersteunen. Voor een goed betaalde baan was sociologie niet de beste keuze geweest. Ik solliciteerde voor een professioneel internship bij Cameroon National Association for Family Welfare (CAMNAFAW), maar werd helaas niet aangenomen. Ik besloot een eenjarige opleiding aan het Computer Resources and Technology (CRAT) te doen. Dat kon ik net betalen met mijn bijbaan en een diploma van deze opleiding stond garant voor een goedbetaalde baan.”
Valentine op de wateropslagtank
“Na een jaar aan het CRAT kwam ik terug bij mijn liefde voor menswetenschappen. Ik solliciteerde nogmaals bij het CAMNAF en werd aangenomen. Ik heb er uiteindelijk vijf jaar gewerkt, twee jaar als stagiaire en drie jaar als vrijwilliger. Bij het CAMNAF ben ik verliefd geworden op het werken in community’s. Ik voelde zo veel voldoening iedere keer als ik na een bezoek echt iets had kunnen betekenen voor mensen. Na het CAMNAF heb ik binnen een andere NGO communitywerk gedaan, om uiteindelijk in 2012 bij PLAN International als monitoring en evaluation officer in dienst te komen. Mijn taak werd om de cholera-epidemie, die in dat jaar was uitgebroken, te bestrijden. Ik schreef projectvoorstellen, ontwikkelde voorlichtingsprogramma’s en trok er op uit naar de meest afgelegen dorpen om voorlichting te geven.”
“In die tijd kwam ik met LiveBuild in contact. Koen, toen projectmanager hier in Kameroen, had een artikel over het choleraproject gelezen en ging op zoek naar meer informatie. Via het hoofdkantoor van PLAN kwam hij bij mij uit. Koen wilde onderzoeken wat de mogelijkheden waren om samen te werken. Sinds die eerste kennismaking hebben we veel contact gehad over de vorm van die samenwerking. Ik benadrukte dat ik de visie van LiveBuild volledig onderschreef, maar ik was bang dat wanneer LiveBuild met PLAN zou samenwerken, die visie niet meer uit de verf zou komen en de resultaten bij lange na niet hetzelfde zouden blijven. De structuur van PLAN is een stuk hiërarchischer dan bij LiveBuild. Veel blijft in de organisatie hangen in plaats van dat het in de community’s terecht komt. Uiteindelijk kwamen we uit op een constructie waarbij ik buiten PLAN om zou gaan samenwerken met LiveBuild.”
“Na een jaar merkte ik hoeveel meer voldoening ik uit het werk bij LiveBuild haalde. Meer dan binnen PLAN ooit mogelijk zou zijn. Hun aanpak begon me zelfs tegen te staan. Ik realiseerde me dat ze met hun afstandelijke manier van werken hun visie nooit zouden kunnen verwezenlijken. Vanuit mijn jeugd had ik geleerd hoe belangrijk het is om de armste mensen te helpen en hoe groot de resultaten zijn als je daadwerkelijk naast ze kunt gaan staan. Ik was die ervaring bijna vergeten. In de projecten van LiveBuild kwam ik weer écht in contact met community’s en zag ik hoe groot de impact was die we op hun leven hadden. Ik besloot ontslag te nemen bij PLAN en me fulltime te gaan richten op het community-werk. Ik was inmiddels voorzitter geworden van het bestuur van de NGO Pavis en kon me nu vanuit die rol volledig storten op de projecten van LiveBuild en ander community-werk. We zijn nu vier jaar verder en ik heb nog geen moment spijt gehad dat ik mijn goedbetaalde baan bij PLAN heb opgezegd. Inmiddels ben ik executive director geworden bij Pavis en hebben we de naam veranderd in Pavis4D; Partners of Vision for Development.”
“Als ik naar de toekomst kijk, hoop ik dat we de samenwerking tussen Pavis4D en LiveBuild verder kunnen uitbouwen. Onze werkwijze is uniek en onze visies komen sterk overeen. Dat maakt dat we elkaar kunnen versterken en ondersteunen. Ik geloof erin dat wij allebei, als experts in het community-based werken, daadwerkelijk verschil kunnen maken in de community’s. Als LiveBuild haar tentakels uitbreidt naar andere gebieden, zoals nu met koffie, dan zie ik daar voor Pavis4D een rol in. Hopelijk kan LiveBuild ook in Nederland laten zien wat het werk van Pavis4D inhoudt. Vice versa kan Pavis4D in haar werk LiveBuild helpen promoten.”
“Persoonlijk hoop ik nog lang bij te kunnen dragen aan het werk van LiveBuild. Ik hoop dat LiveBuild mijn expertise zo veel mogelijk wil en kan benutten. Ik vind het belangrijk om voldoening uit mijn werk te kunnen halen. Met het werk dat ik voor LiveBuild doe, krijg ik dat ook. Ik houd van de hands-on mentaliteit, het leerproces ‘on the job’, zowel voor mij als voor de mensen in de dorpen. Ik blijf mijn expertise graag inzetten, ook op de andere werkgebieden die LiveBuild aan het ontwikkelen is. En ik leer er zelf ook steeds weer van.”
Sister Leonarda Tubuo, leidinggevende fysiotherapeutisch centrum
LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.
Kameroen kent veel betrokken mensen die zich hard maken om de meest basale voorwaarden van een maatschappij te organiseren. Eén van deze mensen is Sister Leonarda Tubuo, 42 jaar. Sister Leonarda geeft leiding aan Arch, een fysiotherapeutisch centrum in Mutengene, een dropje vlakbij Buea. Arch biedt een scala aan diensten, van fysiotherapie tot op maat gemaakte schoenen en prothesen.
“In vrijwel elke situatie voel ik me al snel op mijn gemak. Nieuwe situaties en ontmoetingen leveren me vaak nieuwe inzichten op of iets om over na te denken. Ik probeer dat ook mogelijk te maken voor mijn medewerkers hier in de Arch. Een kennismaking met een vakgenoot die een nieuwe techniek kent, levert altijd interessante gesprekken op. Dit is een belangrijke reden waarom ik als experience partner met LiveBuild ben gaan werken.”
“Ik ben in Mamfe geboren in 1974 als zesde kind van in totaal acht kinderen; drie meisjes en vijf jongens. Mijn vader werkte in de gevangenis, mijn moeder was leerkracht. Ambtenaren werden toen nog iedere vier of vijf jaar door de overheid overgeplaatst naar een andere plaats. Hierdoor ben ik veel verhuisd tijdens mijn jeugd. Ik heb onder andere in Mamfe, Bamenda, Buea en Bavenga gewoond.”
“Verhuizen vond ik leuk, ik genoot er iedere keer weer van nieuwe vrienden te maken en een nieuwe stad en nieuwe tribes te leren kennen. Iedere stad heeft zo zijn eigen charmes. De tijd dat ik in Bavenga woonde, voelt voor mij nog steeds als Utopia. Het is een kleine stad waar toen maximaal twintig families woonden. Alles wat groeide en bloeide was van iedereen. Als we onderweg naar school langs een mangoboom liepen, mochten we mango’s plukken. Wonen in Bavenga voelde als de geborgenheid van één grote familie. Het was oprecht een vrije wereld, zoals het leven eigenlijk zou moeten zijn.”
“Mijn opvoeding was katholiek. Waar we ook woonden, we gingen altijd naar een katholieke school en naar de kerk. Alle kinderen uit ons gezin gingen op hun vierde jaar naar school. Dat was toen bijzonder, want er was in die tijd nog geen kleuteronderwijs. We waren allemaal erg leergierig, misschien doordat mijn moeder leerkracht was. Mijn jongste broer ging zelfs voor zijn vierde al naar school, omdat hij zo graag wilde. In de klas was ik een erg oplettend kind, buiten de klas speelde ik alleen maar. De liefde voor lezen begon in klas zeven. Ik las alles wat los en vast zat. Boeken en magazines als National Geographic. Door het lezen kreeg ik een bredere blik op de wereld, leerde ik bijvoorbeeld over het Indiaas kastensysteem, over de Engelse koningen en het Wilde Westen.”
“Van jongs af aan wilde ik dokter worden. Vanaf mijn twaalfde kwam het idee om zuster te worden. Dat gevoel werd uiteindelijk sterker dan de wens om dokter te worden. Ik kan dat gevoel niet helemaal verklaren. Het is denk ik hetzelfde als verliefd worden, dat kun je meestal ook niet goed verklaren. Na de middelbare school ben ik het klooster ingegaan; een klooster waar de focus op medische opleidingen lag, zodat ik beide jeugddromen kon combineren.”
“Vanuit het klooster ben ik gevraagd om de opleiding tot fysiotherapeut te gaan doen in Rome, aan de Tor Vergata Universiteit. Toentertijd was fysiotherapie nog onbekend in Kameroen. Hoewel er wel een rehabilitatiecentrum was, waren er nog geen fysiotherapeuten. Ik heb vier jaar in Rome gewoond, zonder één keer terug te gaan naar Kameroen. Gelukkig volgde één van mijn broers in diezelfde tijd de opleiding tot priester in Rome. We woonden dichtbij elkaar en zagen elkaar veel. Hoewel het niet makkelijk was zonder de rest van mijn familie, was ik er door de stap om het klooster in te gaan al wel grotendeels aan gewend geraakt.”
“Rome heeft me vooral religieus beïnvloed. Ik woonde op nog geen tien minuten van het Vaticaan en ging daar zo vaak als mogelijk even heen. Daarnaast heb ik vooral geleerd dat er eigenlijk geen grenzen tussen mensen zijn. Ik woonde tussen allerlei nationaliteiten; mensen uit Tanzania, Polen, Zuid-Afrika, Mexico, Congo, noem maar op. Daar heb ik geleerd om me comfortabel te voelen in iedere setting, ongeacht welke nationaliteit mensen hebben. Hoewel racisme wel eens voorkwam, kon ik daar makkelijk afstand van nemen. Ik had inmiddels al heel wat Italiaanse vrienden en zag het gedrag van die ene racistische Italiaan als een uitzondering en vooral als zijn probleem.”
“Via zuster Louisa, die in het Mount Mary ziekenhuis in Buea werkte, hoorde ik over het experience programma van LiveBuild. Mijn eigen ervaring hoe verrijkend de ontmoeting met anderen kan zijn, wil ik ook graag aan mijn medewerkers geven. Iedereen brengt iets nieuws en iedere interactie is verschillend. Ik wil mijn medewerkers graag steeds kunnen blijven prikkelen en de komst van stagiaires draagt daaraan bij. Nieuwelingen stellen vragen, dat houdt de sfeer in het team open en iedereen scherp. Met die uitwisseling kunnen bruggen worden gebouwd, dat maakt het onderling begrip alleen maar groter op allerlei niveaus en kan echt tot een mind shift leiden.”
Sister Louisa voor het ziekenhuis
“Als ik kijk naar de toekomst van Kameroen, hebben we nog veel mind shifts nodig. Ik zie Kameroen als een land vol potentieel. Het land heeft vooral beter en effectiever leiderschap nodig. De huidige regering houdt een systeem in stand dat alleen henzelf helpt en niet het land. Pas als dat verandert, kunnen we werken aan een goede implementatie van de wetten die nu alleen op papier bestaan en aan betere gezondheidszorg en onderwijs.”
LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.
Maimo Jacobs Suinyuy, ook wel ‘Pa Maimo’ genoemd, is onze oudste partner in Kameroen. Naast een imponerende carrière in het onderwijs, is Maimo betrokken bij ons koffieproject. Zonder Maimo zouden wij niet die lekkere koffie uit Kameroen kunnen verkopen. Maimo is manager van het koffie coöperatief Bafcoop in Kumbo, in de Noord-West regio van Kameroen. Daar waar de lekkerste Arabica koffie groeit.
“Ondanks dat ik ruim zeventig ben, blijf ik dit werk doen. Het is mijn sterke overtuiging dat ook de armsten onder ons een eerlijke kans op goed onderwijs verdienen. Alleen dan kunnen we ons land ontwikkelen. Daar heb ik veel voor over. Als ik voor 10.000 francs benzine in mijn auto doe, en me realiseer hoeveel we met dit bedrag kunnen doen voor kinderen, dan pieker ik er niet over om die benzine voor een plezierritje te verbruiken.”
“Ik ben geboren in 1942 als eerste zoon van vier kinderen ‘die het hebben overleefd’. Ik zeg dit er bewust bij, omdat in die tijd het sterftecijfer onder (pasgeboren) kinderen erg hoog was. Mijn geboortedatum weet ik inmiddels zeker, dat is 2 maart. Er was toen nog geen registratiesysteem voor geboortes, huwelijken en overlijden. Om aan een geboortebewijs te komen, moest je eerst naar de rechtbank, met een getuige die kon verklaren dat je daadwerkelijk op die dag was geboren.”
“Mijn ouders waren boeren en moesten flink afzien om te overleven. Op de lagere school waren de leerkrachten mijn grote voorbeeld. Ik bewonderde hen en droomde om zelf ook ooit les te kunnen geven en te kunnen leiden. Helaas kon ik mijn middelbare school niet afmaken, omdat mijn ouders het schoolgeld niet konden betalen. Ik had echter het geluk dat ik toch werd uitgekozen om de opleiding tot leerkracht te volgen; een driejarige opleiding die me tot niveau 3 opleidde. Dat was in 1963. Daarna kon ik nog de opleiding tot niveau 2 doen. Tijdens de opleiding had ik al snel de rol van coördinator in mijn klas en vanwege die opvallende leiderschapskwaliteiten, kon ik na mijn opleiding direct aan de slag als hoofdmeester. Dat was bijzonder. Ik heb ruim tien jaar op verschillende scholen als hoofdmeester gewerkt, om vervolgens ook nog de opleiding tot leerkracht niveau 1 af te ronden. Dat was in 1979.”
“Daarna ben ik bij de onderwijsinspectie komen werken als hoofd van de afdeling Pedagogiek en extra curricula. Ik haalde twee kwalificaties aan het College of Teachers, een instituut dat in Londen is gevestigd. Hierdoor kon ik onderwijsinspecteur worden voor de subdivisie van Kumbo. Dat heb ik tot mijn pensionering in 2004 gedaan. Daarna ben ik me blijven inzetten voor de verbetering van het onderwijskwaliteit en zocht daar in en buiten mijn netwerk zoveel mogelijk ondersteuning voor.”
Maimo op de werkplaats in Mbah
“Via een kennis hoorde ik op een dag over een stagiaire uit Nederland, die dezelfde passie had voor onderwijs. Vanaf de eerste ontmoeting wisten we allebei dat we graag wilden samenwerken. We zijn om tafel gegaan en spraken af dat we als eerste het gebrek aan boeken op de scholen wilden aanpakken. Hij is familie en vrienden in Nederland gaan benaderen voor geld en ik heb hier mijn netwerk ingezet. Een jaar later was Knowledge for Children (KFC) geboren; een organisatie die basisscholen helpt om ieder jaar weer een basispakket aan boeken te kunnen aanschaffen. In eerste instantie richtten we ons ons op het boekenprogramma, later hebben we dat programma aangevuld met trainingen voor leerkrachten en leiderschapstrainingen. Inmiddels werken we met KFC op meer dan vijftig scholen.”
“In 2011 zijn we in contact gekomen met LiveBuild en sindsdien werken we samen voor de schoolprojecten Ntisaw, Nkeng en Mbah. Onze samenwerking is gebaseerd op een gedeelde visie; de overtuiging dat er ook altijd een investering van een community moet zijn om een project te laten slagen. In het geval van de schoolprojecten betekent dit dat wij geld en technische assistentie beschikbaar stellen, en dat de gemeenschap alle lokaal beschikbare materialen aanlevert en de benodigde mankracht.”
“Naast mijn werk ben ik altijd actief geweest in de Presbyteriaanse kerk. Vanuit de kerk hadden we een hechte samenwerking met een kerkgenootschap in Duitsland, waarbij zij ons ondersteunden. Deze ondersteuning is na een jaar veranderd in een meer zakelijke relatie waarbij we koffie zijn gaan exporteren naar Duitsland en zij ons hiervoor betaalden. Zo ontstond ons koffie coöperatief Bafcoop. In 2013 hebben we LiveBuild benaderd of zij ook koffie bij Bafcoop wilden gaan afnemen. Na een grondige voorbereiding van een jaar hebben ze daadwerkelijk toegezegd en zijn we samen in de koffie gestapt.”
Pa Maimo met 10 koffieboeren van Bafcoop
“Wat ik waardeer in de samenwerking met LiveBuild is dat ze doordacht te werk gaan. We werken als Bafcoop aan de verbetering van de capaciteiten van onze koffieboeren, aan zowel de kwalitatieve als kwantitatieve verbetering van hun koffie. We zijn richting onze boeren duidelijk over ons beleid. Wij kunnen hen een vaste prijs garanderen voor hun koffie, maar ‘those dancing with us, have to follow our rhythm’. Zij dienen hun koffieplantage goed te onderhouden volgens de instructies die wij ze geven tijdens onze trainingen, zodat hun koffie een goede kwaliteit heeft.”
“Voor de toekomst hoop ik dat in Kameroen vrede zal blijven, zowel binnen het land als binnen iedere familie, zodat iedereen graag naar Kameroen wil komen en niets hoeft te vrezen. Ik bid tot God dat hij ons land wil zegenen en ons streven naar good governance en economische stabiliteit wil ondersteunen.”
United Action for Children, oprichter Dream Center Mamfe
LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.
“In de hoofdstad Yaounde behaalde ik eerst een Bachelor in Public Law en vervolgens een Master in Counseling Psychology. Daarna werkte ik in jeugdontwikkelingswerk in Malawi en Botswana en deed ik in België ervaring op in projectmanagement. Ik heb een overheidsbaan hier nu, maar al mijn vrije tijd gaat naar UAC (United Action for Children)en de twee holistische scholen die ik heb opgezet. Eentje in Buéa met 685 leerlingen, en een in Mamfe met 405 leerlingen.”
Thomas in de oude school in Mamfe
“Voor de school in Mamfe hebben we, met hulp van LiveBuild, een nieuw complex opgeleverd in 2015. Het zijn scholen waar kinderen een vak leren: houtbewerking, naaien, dieren verzorgen. En daarnaast basisvaardigheden, normen en waarden. Dat is de holistische kijk. Ons doel is volwassenen af te leveren die iets kunnen om in hun onderhoud te voorzien.”
“Al vroeg zag ik de grootste zwakte in ons onderwijssysteem, namelijk in de wortel ervan: je wordt niet voorbereid op de samenleving en werk, maar op examens maken. Er is geen verbinding met de echte wereld en het onderwijs beantwoordt ook helemaal niet aan wat kinderen nodig hebben om zich te ontwikkelen.”
Bouw van het Dream Center
“Daar komt nog bij dat dit Engelstalige deel van Kameroen bijna geen aandacht krijg van de overheid. Daarom zijn er meer ontwikkelingsorganisaties nodig die hier aan de slag gaan, en goede lokale mensen die de ontwikkeling van dit deel van Kameroen vertegenwoordigen. Het blijft wel moeilijk de juiste mensen te vinden om mee te werken. Voor je het weet belanden donaties in iemands zakken. Er moet een soort volwassenheid komen bij de mensen hier, een besef dat je echt iets kunt doen. Het soort volwassenheid en verantwoordelijkheidsgevoel dat LiveBuild heeft.”
“Mijn persoonlijke doel is iets na te laten wat echt heeft bijgedragen. Een mens wordt geboren om anderen te helpen, om te werken voor anderen. Zo wil ik straks herinnerd worden.”
