LiveBuild profiel: Walters Chin

Bestuurslid LiveBuild Kameroen en voormalig vrijwilligerscoördinator
LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.
“Mijn ouders komen uit Kumbo, een plaats dicht bij Bamenda in de northwestern region. We behoren tot de Banso-tribe. Dertig jaar geleden kwamen zij naar Buéa in de hoop op een beter leven. Daar kregen ze mij, en nog twee kinderen. Drie maar, de meeste Kameroeners hebben er meer. Ze dachten als een ‘westerse’ familie, kijkend naar hun financiële en economische positie. Allebei zijn ze naar de basisschool geweest en een paar jaar naar de middelbare school. Het zijn boeren, nog steeds, en ze doen aan ‘mixed farming’. Dat betekent dat ze verschillende gewassen kweken waarvan ze het grootste deel verkopen vanuit een kraam.”
“Mijn ouders vonden het heel belangrijk dat we naar school gingen en een beroep leerden. Voor mij hadden ze in eerste instantie het priesterschap in gedachten, maar ze konden het schoolgeld voor de missieschool niet betalen. En dus ging ik naar een gewone middelbare school. Ik haalde advanced levels en kon daarom door naar de universiteit. Intussen heb ik mijn Bachelor gehaald. Ik studeerde Art History als major, met een minor in Political Science.”
Waterproject Nchemba I
Waterproject Nchemba I
“Ondanks dat ik geen priester ben geworden, zijn de christelijke waarden van integriteit, respect en anderen helpen diepgeworteld. En zo zie ik mezelf ook: als een gids in het leven voor anderen. Menselijkheid is iets wat ik meeneem in elke beslissing die ik neem. Ik representeer bovendien niet alleen mijzelf, maar ook mijn land. Naast mijn studie heb ik daarom HADY Guiding Services opgezet. Wij zijn gidsen die mensen Mount Cameroon helpen beklimmen. Vaak zijn dit buitenlanders, toeristen, vrijwilligers of expats die hier in Kameroen werken, bijvoorbeeld bij BAM International. Klimmen is een passie van me, en daarnaast help ik zo jonge jongens die hier anders weinig kans op werk hebben, aan een baan als gids. Met HADY organiseer ik ook workshops voor kinderen uit de buurt om hen te helpen met school.”
“Via HADY raakte ik bevriend met Bill en Trixy, een Amerikaans echtpaar dat hier een ziekenhuis runt. Zij is arts, hij doet alles eromheen. Met Bill heb ik al meerdere malen Mount Cameroon beklommen. Hij is als een vader voor me. Ze geven regelmatig feestjes waar alle vrijwilligers uit de buurt op afkomen, en daar werd ik ook voor uitgenodigd. Op zo’n feestje ontmoette ik Mieke van LiveBuild, zij was destijds de vrijwilligerscoördinator in Kameroen. Vanaf toen stuurde ze vrijwilligers die de berg op wilden naar mij toe, en bouwden we een vriendschap op. In september 2013 liet ze me weten dat ze op zoek was naar vervanging voor haarzelf en dat LiveBuild aan mij dacht. En natuurlijk wilde ik dat graag.”
Walters rechts op de LiveBuild Day
Walters rechts op de LiveBuild Day
“Voor mij is deze functie een ongelooflijk mooie kans gebleken. Ik heb bijzondere mensen uit Nederland ontmoet die hier hun tijd willen komen besteden. Ik hoor hun verschillende visies op het leven, en daar leer ik veel van. Het verbreed mijn horizon. Voor mijn toekomst heb ik een vijfjarenplan, verdeeld in korte termijn, middellange termijn en lange termijn. Ik wil voor LiveBuild actief blijven en met HADY meer impact maken op het leven van jongeren hier. Dit doe ik in samenwerking met The Peace Corps. Op middellange termijn wil ik mijn Master halen in Peace and Conflictmanagement in Amerika, met een scholarship van The US State Department. Vorig jaar ben ik uitgekozen om zeven weken naar universiteiten in de VS en Europa te gaan. Dat was geweldig. En na twee jaar wil ik dan terugkomen om bijvoorbeeld voor een UN Refugee Agency te werken. Ik wil teruggeven wat ik geleerd heb in het westen, aan mijn eigen land of een ander Afrikaans land.”
“Mijn ouders steunen me 100%. Ze weten dat ik een man ben die weet wat het beste voor hem is. Al merk ik wel dat het af en toe moeilijk is voor hen alles helemaal te begrijpen.”
“Wat moet er gebeuren om afgestudeerden betere kansen te geven? Ze moeten de mogelijkheid krijgen hun eigen start-ups te beginnen. Daar moet een platform voor zijn. En ze moeten een plek hebben aan de onderhandelingstafel van de regering, net als vrouwen overigens. Als we dan die one nation, one people zijn, dan moet een jonge man met een briljant idee ook de ruimte krijgen om dat idee uit te voeren. Op school moet een professor niet bang zijn dat zijn student slimmer is dan hij, maar juist trots. Wat moet er gebeuren om dit stuk Kameroen te verbeteren? We moeten globalisering omarmen. Zie wat er met Japan en technologie gebeurde. Dat kan ook in Afrika. Mensen die elders geld verdienen moeten dat hier gaan investeren. En de rest van de wereld zou meer moeten kijken naar de corruptie en omkoperij hier. Op papier zijn we een democratie, maar in realiteit verre van dat.”
“Een jongere die is afgestudeerd moet eigenlijk al tijdens zijn opleiding beginnen met werken. Al is het maar voor twee uur per dag. Iemands mail verzorgen, boodschappen doen, social media bijhouden: het zijn manieren om binnen te komen. En laat ook de gedachte los dat alles meteen geld moet opleveren. Je kunt ook iets doen om vaardigheden te leren en contacten op te doen. En als dat lukt: moedig jongere mensen dan jij aan om dit ook te doen. Pas dan komt er echt wat in beweging.”

LiveBuild profiel: James Ewane

Voorzitter KASEMA Water Development Association en projectmanager
LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.
“In Engeland studeerde ik milieueducatie, duurzaamheids- en projectmanagement. Maar ik groeide hier op, in Kake II, een klein dorp vlakbij het grotere Kumba midden in de Engelstalige regio in Kameroen. Hiervoor werkte ik in Botswana. Toen dat contract eindigde vroeg de Chief van mijn dorp of ik het waterproject dat LiveBuild opzette wilde leiden. “It has to be you”, zei hij.”
“We zitten nu in het derde jaar. De bedoeling is dat via achthonderd meter aan pijpleidingen vanuit het Barombi Meer, een kratermeer hier vlakbij, vier dorpen aangesloten worden op water. Op dit moment heeft Kake II water, de gemeenschap is ontzettend blij. Het was een weg vol tegenslagen. In eerst instantie lag alles klaar, helaas bleek dat de pijpen niet verankerd waren bovenaan en daarom zijn ze bij heel slecht weer naar beneden gespoeld en beschadigd. Wie daar verantwoordelijk voor is? Niemand, het is gewoon gebeurd.”
James achter zijn bureau
James achter zijn bureau
“Het moraal in mijn dorp is sterk verbeterd sinds er water is. De andere drie dorpen zijn soms ongeduldig, aan het wachten op de volgende stap. Alles wat ik kan doen is uitleggen hoe het zit en vragen om geduld, maar het is moeilijk te begrijpen voor de gewone man. Gelukkig kennen ze me, ze respecteren me, ze weten dat ik niet zou liegen. “Als hij niet opgeeft, dan wij ook niet.””
“Nu ik terug ben zet ik ook een agrobedrijfje op, maar dat daagt me intellectueel niet bepaald uit. Het waterproject houdt me levend, want het betekent dat ik iets kan doen waarvoor ik geleerd heb. Wat ook helpt: sinds begin 2015 ben ik de projectmanager van een LiveBuild waterproject in Sanyar en Bassee, twee dorpen die verderop in het noorden liggen. Ook hier gaan we een watersysteem aanleggen. Dit is een hele drukke periode, de gemeenschap begint nu met de constructie. De reisafstand tussen Kake II en Sanyar valt me soms tegen, maar het enthousiasme van de bewoners geeft me veel energie.”
James Ewane
“Vanuit het KASEMA kantoor in Kake II onderhoud ik contact met de watercommissies van de vier dorpen, met LiveBuild en met CED. Ik zie mijn rol als die van een adviseur. Mijn filosofie is: ‘’We’ll cross that bridge when we get there”. Je weet nooit wat er morgen gebeurt. De gemeenschappen die op water zitten te wachten moeten realistisch blijven vind ik, en ik kan daar een belangrijke communicatieve rol in spelen.”

LiveBuild profiel: Eyole Lambe

Directeur Center for Economical Development in Buéa
LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.
“Dit is mijn stad. Ik ben opgegroeid in de wijk Great Soppo en studeerde hier economie. Al vroeg raakte ik geïnteresseerd in hoe communities in onderontwikkelde gebieden zichzelf kunnen verbeteren. Ik wilde niet voor de overheid werken, daar begeef je je op glad ijs. Het is een gesloten systeem. Ze houden er bovendien niet van mensen die dingen willen veranderen. En dus begon ik mijn eigen organisatie, the Center for Economic Development (CED).”
“De CED bouwt watersystemen in afgelegen dorpen. Zo kan ik het grootste geschenk geven dat maar bestaat: schoon water. Omdat het daar zo onderontwikkeld is, trekken veel mensen weg, en dat marginaliseert het gebied alleen maar meer.  Er wordt ook veel alcohol gedronken. Ik zeg altijd: voor het geld waarmee je elke dag een fles bier koopt, leg je met elkaar een compleet watersysteem aan. Ik ben ervan overtuigd dat de dorpelingen hun water zelf moeten betalen en onderhouden, en dat ze die fles bier per dag daarvoor moeten opgeven.”
Jaba en Eyole bij de Manganjo catchment
Jaba en Eyole bij de Manganjo catchment
“Maar, om schoon water te krijgen, is een basisconstructie nodig, en er is geen startkapitaal. Er zijn dus geldschieters nodig. Dat geld betaalt het dorp terug met arbeid en ook met contant geld dat ze zelf sparen. Vaak betalen geldschieters 70 tot 90 procent van het basissysteem, het dorp zelf moet de rest financieren en geld apart gaan houden voor onderhoud. Als het watersysteem op deze manier tot stand komt, bereik je dat de dorpelingen zich er verantwoordelijk voor gaan voelen. Als alles wordt betaald bereik je juist het tegenovergestelde. “Water is toch een geschenk van God?” hoor ik nog vaak in de praktijk. “Waarom moeten we daarvoor betalen?” Maar als je 23 kilometer moet lopen om het te halen, wordt het wel moeilijk. En dus moet je betalen om het water dichterbij te halen, leg ik dan uit. In het Westen is zo’n systeem heel normaal en modern, en ook daar betaal je ervoor dat het water uit de kraan komt.”
Eyole, James en Elias
Eyole, James en Elias
“Uiteindelijk willen alle mensen wel betalen voor het watersysteem, maar je moet het ze eerst laten zien. Ze moeten het vertrouwen krijgen, en veel corrupte organisaties hebben dat geschaad. Dit is het moeilijkste gedeelte van het proces.”
“Het geeft me voldoening als een project slaagt, vooral als het moeilijk is geweest, ik houd van de uitdaging. Niks is onmogelijk. Mijn droom is dat in dit deel van Kameroen alle dorpen een watersysteem hebben met schoon drinkwater. Dat er om de honderd meter een kraan staat.”
“Mijn hele leven woon ik hier al, met uitzondering van een aantal jaren in Boston, waar ik aan de Northeastern University verder heb gestudeerd. Maar ik wilde terugkomen. Dit is mijn thuis, nergens anders ben ik zo nodig als hier.”

LiveBuild profiel: Emilia Namme

Projectcoördinator LiveBuild in Kameroen
LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.
“In Afrika is het gebruikelijk om te delen. Ook voor de kinderen. Mijn ouders wonen in een dorp en zijn boeren, mijn vader heeft nooit doorgeleerd. Omdat ik al jong interesse toonde voor school en leren, besloot mijn oom, de oudste zoon, mij op te voeden bij hem thuis. Mijn tante is opgeleid in de VS. Ik hoor er helemaal bij, aan niks merk je dat het mijn echte ouders niet zijn. Ze beschouwen mij als hun dochter. Elke dag maak ik hun ontbijt en kook ik voor ze. Dat hoort zo vind ik.”
“Lerares, dat beroep hadden ze in eerste instantie voor ogen voor mij. Ik had nooit gedacht dat ik geschiedenis zou gaan studeren. Die keuze werd voor mij gemaakt op school. Ik bleek erg goed op het hoogste niveau. Voor rechten heb ik ook een inleidend examen gedaan, maar daar kwam ik helaas niet binnen.”
Emilia Namme
“Na mijn studie bleef ik niet lang thuis zitten. Ik had al te veel pas afgestudeerden gezien die dat wel deden, en die bleven hangen, jarenlang. Ik vond dat ik proactief moest zijn. Je kunt niet altijd kiezen wat je wilt, en niet alles levert meteen geld op. Je doet wat er voorhanden is. You get out there and do something useful. Velen willen meteen te veel, dikke banen, veel verdienen.”
“Met mijn CV ging ik overal langs, en zo kwam ik als vrijwilliger terecht bij een grassroots NGO in community education. Ik ging naar dorpen en gaf voorlichting, betaalde meestal voor mijn eigen transport. Twee jaar heb ik het werk gedaan. Ik vond het geweldig, maar het was op een gegeven moment tijd om verder te gaan.”
“Op een dag zat ik in een internetcafé en hoorde ik een groepje praten over een vacature bij LiveBuild. Mijn oren stonden wijd open. Toen het groepje weg ging, stond de website nog open. Ik kocht een paar extra minuten en schreef alles over. Zo zag ik dat LiveBuild samenwerkt met het Center for Economical DEVELOPMENT (CED), dat ik wel kende. Daar bracht ik mijn CV in juli. In september werd ik uitgenodigd voor een gesprek. Eerst via de mail, daarna via Skype. Die dag kon ik geen hap door mijn keel krijgen. Ik had wel ervaring met communitywerk maar niet specifiek met waterprojecten, daarom twijfelde ik. Maar van LiveBuild kreeg ik toch het vertrouwen dat stuk bij te leren. Uit vier mensen kozen ze mij. Sindsdien werk ik in het kantoor van CED van Eyole Lambe en zijn vrouw Doris en vanuit daar bezoek ik de projecten van LiveBuild in de dorpen.”
Emilia in Sanyar Bassee
“Ik weet hoe het leven daar is, want ik kom er zelf vandaan. Het maakt me gelukkig de mensen daar het plezier te zien hebben van water en onderwijs. Dat ik daarin de tussenpersoon kan zijn maakt me blij. Het is soms een uitdaging om mensen te laten begrijpen wat er nodig is voor een goed systeem, maar wel een leuke en een dankbare. Communicatie en creativiteit zijn mijn sterkste kanten en die helpen hier enorm bij.”
“Ik ben verliefd geworden op het werken aan een betere wereld, en heb het gevoel slechts aan het begin te staan van grotere dingen. Misschien niet alleen in Kameroen maar ook in andere landen, voor andere NGO’s. Ik zou graag meer van de wereld willen zien. Het leven draait voor mij om bouwen, aan de wereld en aan jezelf.”
“Natuurlijk hoop ik dat de regering hier eens zal veranderen, maar ik reken er niet op. Daarom moeten veranderingen meer van onderaf komen, vanuit de dorpen en de mensen daar zelf. Water, elektriciteit, onderwijs; het zal ertoe bijdragen dat mensen er kunnen blijven en niet allemaal naar de stad trekken, dat de levenskwaliteit er zal verbeteren, en dat alle getalenteerde jonge mensen die nu wegkwijnen, mee kunnen werken aan een beter Kameroen.”
Emilia tijdens de LiveBuild Day in Kameroen
“Sinds een jaar ben ik getrouwd, hij werkt in het noorden van deze regio, dus we zien elkaar niet vaak. Wel bellen we elke dag. Voor we gingen trouwen, hebben we een goed gesprek gehad over hoe ons leven eruit zou gaan zien. Ik zie mijn werk als ‘my first husband’ en wil niet meer dan twee of drie kinderen, omdat ik wil blijven werken. In januari 2016 heb ik mijn eerste kind mogen verwelkomen, een meisje. Op dit moment ben ik vooral van haar aan het genieten, en probeer ik langzaam maar zeker opnieuw de balans met werk te vinden.”
“God speelt een belangrijke rol in ons leven. Zonder hem werkt er niets en ik ben heel dankbaar voor alles wat op mijn pad is gekomen. Van mijn eerste salaris heb ik meteen tien procent naar de kerk gebracht.”