Auteur: Vera Diepeveen

Valentine, onderzoeker en trainer

LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.

Valentine is onze onderzoeker en trainer ter plekke. Hij komt in alle dorpen waar we werken voor een haalbaarheidsonderzoek of training over hygiëne en sanitatie. Dankzij Valentine weten wij bij LiveBuild wat onze projecten aan concrete resultaten opleveren en hebben alle dorpen getrainde ‘hygiene-soldiers.

“Ik ben de zoon van Esther en Chichow. Het derde kind van negen kinderen. Afkomstig uit het dorp Bali Nyongha, waar mijn vader is geboren. Zelf ben ik opgegroeid in Bamenda. Daar heb ik altijd gewoond, behalve tijdens mijn studie aan de universiteit van Dschang. Dschang ligt op ongeveer 100 km van Bamenda vandaan.”

“Op de lagere school mocht ik een klas overslaan, daardoor kon ik een jaar eerder naar het middelbaar onderwijs. Tijdens die overstap overleed mijn vader, en plots zag mijn leven er heel anders uit. Ik zag mijn moeder worstelen om ons te onderhouden. Tot die tijd had ik er altijd van gedroomd om dokter te worden, maar na de dood van mijn vader leek die droom onhaalbaar door de weinige middelen die we nog hadden om rond te komen. Hoe jong ik ook was, ik stelde mezelf in die tijd allerlei vragen. Wat het leven inhoudt, waarom sommigen wel hun dromen weten te verwezenlijken en anderen niet, en wat voor mij belangrijk was in het leven.”

“Ondanks de thuissituatie heb ik mijn hele middelbare schoolperiode vastgehouden aan exacte vakken, om toegelaten te kunnen worden tot de medische opleiding. Pas aan het einde realiseerde ik me dat dit financieel gezien voor mij onmogelijk was. Het alternatief was om petrochemisch ingenieur te worden. Een betaalbare opleiding die me een baan met goed salaris garandeerde. Maar aangezien deze opleiding alleen in Yaounde werd aangeboden, en ik daar verder geen familie had bij wie ik zou kunnen intrekken, zouden de verblijfskosten zo hoog worden dat ik ook deze droom moest opgeven. Ik koos uiteindelijk voor de universiteit van Dschang. Daar woonde een neef bij wie ik kon wonen.”

“Mijn familie drong aan om leerkracht te worden, omdat deze opleiding een makkelijke en korte weg naar een betaalde baan was. Met nog zes broers en zussen na mij, had ik de verantwoordelijkheid om hen financieel te kunnen ondersteunen. Maar leerkracht was wel het laatste beroep dat ik in gedachten had voor mezelf. Ik begon me af te vragen hoe mijn leven eruit zou zien als ik mijn eigen dromen zou kunnen verwezenlijken. Ik koos voor filosofie, omdat ik geloofde dat het me zou helpen antwoorden te vinden op mijn vragen. Na mijn minor in filosofie heb ik een major gedaan in sociologie. Toen ik klaar was met mijn studie, voelde ik toch weer de druk om mijn jongere broers en zussen te kunnen ondersteunen. Voor een goed betaalde baan was sociologie niet de beste keuze geweest. Ik solliciteerde voor een professioneel internship bij Cameroon National Association for Family Welfare (CAMNAFAW), maar werd helaas niet aangenomen. Ik besloot een eenjarige opleiding aan het Computer Resources and Technology (CRAT) te doen. Dat kon ik net betalen met mijn bijbaan en een diploma van deze opleiding stond garant voor een goedbetaalde baan.”

“Na een jaar aan het CRAT kwam ik terug bij mijn liefde voor menswetenschappen. Ik solliciteerde nogmaals bij het CAMNAF en werd aangenomen. Ik heb er uiteindelijk vijf jaar gewerkt, twee jaar als stagiaire en drie jaar als vrijwilliger. Bij het CAMNAF ben ik verliefd geworden op het werken in community’s. Ik voelde zo veel voldoening iedere keer als ik na een bezoek echt iets had kunnen betekenen voor mensen. Na het CAMNAF heb ik binnen een andere NGO communitywerk gedaan, om uiteindelijk in 2012 bij PLAN International als monitoring en evaluation officer in dienst te komen. Mijn taak werd om de cholera-epidemie, die in dat jaar was uitgebroken, te bestrijden. Ik schreef projectvoorstellen, ontwikkelde voorlichtingsprogramma’s en trok er op uit naar de meest afgelegen dorpen om voorlichting te geven.”

“In die tijd kwam ik met LiveBuild in contact. Koen, toen projectmanager hier in Kameroen, had een artikel over het choleraproject gelezen en ging op zoek naar meer informatie. Via het hoofdkantoor van PLAN kwam hij bij mij uit. Koen wilde onderzoeken wat de mogelijkheden waren om samen te werken. Sinds die eerste kennismaking hebben we veel contact gehad over de vorm van die samenwerking. Ik benadrukte dat ik de visie van LiveBuild volledig onderschreef, maar ik was bang dat wanneer LiveBuild met PLAN zou samenwerken, die visie niet meer uit de verf zou komen en de resultaten bij lange na niet hetzelfde zouden blijven. De structuur van PLAN is een stuk hiërarchischer dan bij LiveBuild. Veel blijft in de organisatie hangen in plaats van dat het in de community’s terecht komt. Uiteindelijk kwamen we uit op een constructie waarbij ik buiten PLAN om zou gaan samenwerken met LiveBuild.”

“Na een jaar merkte ik hoeveel meer voldoening ik uit het werk bij LiveBuild haalde. Meer dan binnen PLAN ooit mogelijk zou zijn. Hun aanpak begon me zelfs tegen te staan. Ik realiseerde me dat ze met hun afstandelijke manier van werken hun visie nooit zouden kunnen verwezenlijken. Vanuit mijn jeugd had ik geleerd hoe belangrijk het is om de armste mensen te helpen en hoe groot de resultaten zijn als je daadwerkelijk naast ze kunt gaan staan. Ik was die ervaring bijna vergeten. In de projecten van LiveBuild kwam ik weer écht in contact met community’s en zag ik hoe groot de impact was die we op hun leven hadden. Ik besloot ontslag te nemen bij PLAN en me fulltime te gaan richten op het community-werk. Ik was inmiddels voorzitter geworden van het bestuur van de NGO Pavis en kon me nu vanuit die rol volledig storten op de projecten van LiveBuild en ander community-werk. We zijn nu vier jaar verder en ik heb nog geen moment spijt gehad dat ik mijn goedbetaalde baan bij PLAN heb opgezegd. Inmiddels ben ik executive director geworden bij Pavis en hebben we de naam veranderd in Pavis4D; Partners of Vision for Development.”

“Als ik naar de toekomst kijk, hoop ik dat we de samenwerking tussen Pavis4D en LiveBuild verder kunnen uitbouwen. Onze werkwijze is uniek en onze visies komen sterk overeen. Dat maakt dat we elkaar kunnen versterken en ondersteunen. Ik geloof erin dat wij allebei, als experts in het community-based werken, daadwerkelijk verschil kunnen maken in de community’s. Als LiveBuild haar tentakels uitbreidt naar andere gebieden, zoals nu met koffie, dan zie ik daar voor Pavis4D een rol in. Hopelijk kan LiveBuild ook in Nederland laten zien wat het werk van Pavis4D inhoudt. Vice versa kan Pavis4D in haar werk LiveBuild helpen promoten.”

“Persoonlijk hoop ik nog lang bij te kunnen dragen aan het werk van LiveBuild. Ik hoop dat LiveBuild mijn expertise zo veel mogelijk wil en kan benutten. Ik vind het belangrijk om voldoening uit mijn werk te kunnen halen. Met het werk dat ik voor LiveBuild doe, krijg ik dat ook. Ik houd van de hands-on mentaliteit, het leerproces ‘on the job’, zowel voor mij als voor de mensen in de dorpen. Ik blijf mijn expertise graag inzetten, ook op de andere werkgebieden die LiveBuild aan het ontwikkelen is. En ik leer er zelf ook steeds weer van.”

Sister Leonarda Tubuo, leidinggevende fysiotherapeutisch centrum

LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.

Kameroen kent veel betrokken mensen die zich hard maken om de meest basale voorwaarden van een maatschappij te organiseren. Eén van deze mensen is Sister Leonarda Tubuo, 42 jaar. Sister Leonarda geeft leiding aan Arch, een fysiotherapeutisch centrum in Mutengene, een dropje vlakbij Buea. Arch biedt een scala aan diensten, van fysiotherapie tot op maat gemaakte schoenen en prothesen.

“In vrijwel elke situatie voel ik me al snel op mijn gemak. Nieuwe situaties en ontmoetingen leveren me vaak nieuwe inzichten op of iets om over na te denken. Ik probeer dat ook mogelijk te maken voor mijn medewerkers hier in de Arch. Een kennismaking met een vakgenoot die een nieuwe techniek kent, levert altijd interessante gesprekken op. Dit is een belangrijke reden waarom ik als experience partner met LiveBuild ben gaan werken.”

“Ik ben in Mamfe geboren in 1974 als zesde kind van in totaal acht kinderen; drie meisjes en vijf jongens. Mijn vader werkte in de gevangenis, mijn moeder was leerkracht. Ambtenaren werden toen nog iedere vier of vijf jaar door de overheid overgeplaatst naar een andere plaats. Hierdoor ben ik veel verhuisd tijdens mijn jeugd. Ik heb onder andere in Mamfe, Bamenda, Buea en Bavenga gewoond.”

“Verhuizen vond ik leuk, ik genoot er iedere keer weer van nieuwe vrienden te maken en een nieuwe stad en nieuwe tribes te leren kennen. Iedere stad heeft zo zijn eigen charmes. De tijd dat ik in Bavenga woonde, voelt voor mij nog steeds als Utopia. Het is een kleine stad waar toen maximaal twintig families woonden. Alles wat groeide en bloeide was van iedereen. Als we onderweg naar school langs een mangoboom liepen, mochten we mango’s plukken. Wonen in Bavenga voelde als de geborgenheid van één grote familie. Het was oprecht een vrije wereld, zoals het leven eigenlijk zou moeten zijn.”

“Mijn opvoeding was katholiek. Waar we ook woonden, we gingen altijd naar een katholieke school en naar de kerk. Alle kinderen uit ons gezin gingen op hun vierde jaar naar school. Dat was toen bijzonder, want er was in die tijd nog geen kleuteronderwijs. We waren allemaal erg leergierig, misschien doordat mijn moeder leerkracht was. Mijn jongste broer ging zelfs voor zijn vierde al naar school, omdat hij zo graag wilde. In de klas was ik een erg oplettend kind, buiten de klas speelde ik alleen maar. De liefde voor lezen begon in klas zeven. Ik las alles wat los en vast zat. Boeken en magazines als National Geographic. Door het lezen kreeg ik een bredere blik op de wereld, leerde ik bijvoorbeeld over het Indiaas kastensysteem, over de Engelse koningen en het Wilde Westen.”

“Van jongs af aan wilde ik dokter worden. Vanaf mijn twaalfde kwam het idee om zuster te worden. Dat gevoel werd uiteindelijk sterker dan de wens om dokter te worden. Ik kan dat gevoel niet helemaal verklaren. Het is denk ik hetzelfde als verliefd worden, dat kun je meestal ook niet goed verklaren. Na de middelbare school ben ik het klooster ingegaan; een klooster waar de focus op medische opleidingen lag, zodat ik beide jeugddromen kon combineren.”

“Vanuit het klooster ben ik gevraagd om de opleiding tot fysiotherapeut te gaan doen in Rome, aan de Tor Vergata Universiteit. Toentertijd was fysiotherapie nog onbekend in Kameroen. Hoewel er wel een rehabilitatiecentrum was, waren er nog geen fysiotherapeuten. Ik heb vier jaar in Rome gewoond, zonder één keer terug te gaan naar Kameroen. Gelukkig volgde één van mijn broers in diezelfde tijd de opleiding tot priester in Rome. We woonden dichtbij elkaar en zagen elkaar veel. Hoewel het niet makkelijk was zonder de rest van mijn familie, was ik er door de stap om het klooster in te gaan al wel grotendeels aan gewend geraakt.”

“Rome heeft me vooral religieus beïnvloed. Ik woonde op nog geen tien minuten van het Vaticaan en ging daar zo vaak als mogelijk even heen. Daarnaast heb ik vooral geleerd dat er eigenlijk geen grenzen tussen mensen zijn. Ik woonde tussen allerlei nationaliteiten; mensen uit Tanzania, Polen, Zuid-Afrika, Mexico, Congo, noem maar op. Daar heb ik geleerd om me comfortabel te voelen in iedere setting, ongeacht welke nationaliteit mensen hebben. Hoewel racisme wel eens voorkwam, kon ik daar makkelijk afstand van nemen. Ik had inmiddels al heel wat Italiaanse vrienden en zag het gedrag van die ene racistische Italiaan als een uitzondering en vooral als zijn probleem.”

“Via zuster Louisa, die in het Mount Mary ziekenhuis in Buea werkte, hoorde ik over het experience programma van LiveBuild. Mijn eigen ervaring hoe verrijkend de ontmoeting met anderen kan zijn, wil ik ook graag aan mijn medewerkers geven. Iedereen brengt iets nieuws en iedere interactie is verschillend. Ik wil mijn medewerkers graag steeds kunnen blijven prikkelen en de komst van stagiaires draagt daaraan bij. Nieuwelingen stellen vragen, dat houdt de sfeer in het team open en iedereen scherp. Met die uitwisseling kunnen bruggen worden gebouwd, dat maakt het onderling begrip alleen maar groter op allerlei niveaus en kan echt tot een mind shift leiden.”

“Als ik kijk naar de toekomst van Kameroen, hebben we nog veel mind shifts nodig. Ik zie Kameroen als een land vol potentieel. Het land heeft vooral beter en effectiever leiderschap nodig. De huidige regering houdt een systeem in stand dat alleen henzelf helpt en niet het land. Pas als dat verandert, kunnen we werken aan een goede implementatie van de wetten die nu alleen op papier bestaan en aan betere gezondheidszorg en onderwijs.”

Board Member bij Bafcoop

LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.

Maimo Jacobs Suinyuy, ook wel ‘Pa Maimo’ genoemd, is onze oudste partner in Kameroen. Naast een imponerende carrière in het onderwijs, is Maimo betrokken bij ons koffieproject. Zonder Maimo zouden wij niet die lekkere koffie uit Kameroen kunnen verkopen. Maimo is manager van het koffie coöperatief Bafcoop in Kumbo, in de Noord-West regio van Kameroen. Daar waar de lekkerste Arabica koffie groeit.

“Ondanks dat ik ruim zeventig ben, blijf ik dit werk doen. Het is mijn sterke overtuiging dat ook de armsten onder ons een eerlijke kans op goed onderwijs verdienen. Alleen dan kunnen we ons land ontwikkelen. Daar heb ik veel voor over. Als ik voor 10.000 francs benzine in mijn auto doe, en me realiseer hoeveel we met dit bedrag kunnen doen voor kinderen, dan pieker ik er niet over om die benzine voor een plezierritje te verbruiken.”

“Ik ben geboren in 1942 als eerste zoon van vier kinderen ‘die het hebben overleefd’. Ik zeg dit er bewust bij, omdat in die tijd het sterftecijfer onder (pasgeboren) kinderen erg hoog was. Mijn geboortedatum weet ik inmiddels zeker, dat is 2 maart. Er was toen nog geen registratiesysteem voor geboortes, huwelijken en overlijden. Om aan een geboortebewijs te komen, moest je eerst naar de rechtbank, met een getuige die kon verklaren dat je daadwerkelijk op die dag was geboren.”

“Mijn ouders waren boeren en moesten flink afzien om te overleven. Op de lagere school waren de leerkrachten mijn grote voorbeeld. Ik bewonderde hen en droomde om zelf ook ooit les te kunnen geven en te kunnen leiden. Helaas kon ik mijn middelbare school niet afmaken, omdat mijn ouders het schoolgeld niet konden betalen. Ik had echter het geluk dat ik toch werd uitgekozen om de opleiding tot leerkracht te volgen; een driejarige opleiding die me tot niveau 3 opleidde. Dat was in 1963. Daarna kon ik nog de opleiding tot niveau 2 doen. Tijdens de opleiding had ik al snel de rol van coördinator in mijn klas en vanwege die opvallende leiderschapskwaliteiten, kon ik na mijn opleiding direct aan de slag als hoofdmeester. Dat was bijzonder. Ik heb ruim tien jaar op verschillende scholen als hoofdmeester gewerkt, om vervolgens ook nog de opleiding tot leerkracht niveau 1 af te ronden. Dat was in 1979.”

“Daarna ben ik bij de onderwijsinspectie komen werken als hoofd van de afdeling Pedagogiek en extra curricula. Ik haalde twee kwalificaties aan het College of Teachers, een instituut dat in Londen is gevestigd. Hierdoor kon ik onderwijsinspecteur worden voor de subdivisie van Kumbo. Dat heb ik tot mijn pensionering in 2004 gedaan. Daarna ben ik me blijven inzetten voor de verbetering van het onderwijskwaliteit en zocht daar in en buiten mijn netwerk zoveel mogelijk ondersteuning voor.”

“Via een kennis hoorde ik op een dag over een stagiaire uit Nederland, die dezelfde passie had voor onderwijs. Vanaf de eerste ontmoeting wisten we allebei dat we graag wilden samenwerken. We zijn om tafel gegaan en spraken af dat we als eerste het gebrek aan boeken op de scholen wilden aanpakken. Hij is familie en vrienden in Nederland gaan benaderen voor geld en ik heb hier mijn netwerk ingezet. Een jaar later was Knowledge for Children (KFC) geboren; een organisatie die basisscholen helpt om ieder jaar weer een basispakket aan boeken te kunnen aanschaffen. In eerste instantie richtten we ons ons op het boekenprogramma, later hebben we dat programma aangevuld met trainingen voor leerkrachten en leiderschapstrainingen. Inmiddels werken we met KFC op meer dan vijftig scholen.”

“In 2011 zijn we in contact gekomen met LiveBuild en sindsdien werken we samen voor de schoolprojecten Ntisaw, Nkeng en Mbah. Onze samenwerking is gebaseerd op een gedeelde visie; de overtuiging dat er ook altijd een investering van een community moet zijn om een project te laten slagen. In het geval van de schoolprojecten betekent dit dat wij geld en technische assistentie beschikbaar stellen, en dat de gemeenschap alle lokaal beschikbare materialen aanlevert en de benodigde mankracht.”

“Naast mijn werk ben ik altijd actief geweest in de Presbyteriaanse kerk. Vanuit de kerk hadden we een hechte samenwerking met een kerkgenootschap in Duitsland, waarbij zij ons ondersteunden. Deze ondersteuning is na een jaar veranderd in een meer zakelijke relatie waarbij we koffie zijn gaan exporteren naar Duitsland en zij ons hiervoor betaalden. Zo ontstond ons koffie coöperatief Bafcoop. In 2013 hebben we LiveBuild benaderd of zij ook koffie bij Bafcoop wilden gaan afnemen. Na een grondige voorbereiding van een jaar hebben ze daadwerkelijk toegezegd en zijn we samen in de koffie gestapt.”

“Wat ik waardeer in de samenwerking met LiveBuild is dat ze doordacht te werk gaan. We werken als Bafcoop aan de verbetering van de capaciteiten van onze koffieboeren, aan zowel de kwalitatieve als kwantitatieve verbetering van hun koffie. We zijn richting onze boeren duidelijk over ons beleid. Wij kunnen hen een vaste prijs garanderen voor hun koffie, maar ‘those dancing with us, have to follow our rhythm’. Zij dienen hun koffieplantage goed te onderhouden volgens de instructies die wij ze geven tijdens onze trainingen, zodat hun koffie een goede kwaliteit heeft.”

“Voor de toekomst hoop ik dat in Kameroen vrede zal blijven, zowel binnen het land als binnen iedere familie, zodat iedereen graag naar Kameroen wil komen en niets hoeft te vrezen. Ik bid tot God dat hij ons land wil zegenen en ons streven naar good governance en economische stabiliteit wil ondersteunen.”

United Action for Children, oprichter Dream Center Mamfe

LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.

“In de hoofdstad Yaounde behaalde ik eerst een Bachelor in Public Law en vervolgens een Master in Counseling Psychology. Daarna werkte ik in jeugdontwikkelingswerk in Malawi en Botswana en deed ik in België ervaring op in projectmanagement. Ik heb een overheidsbaan hier nu, maar al mijn vrije tijd gaat naar UAC (United Action for Children) en de twee holistische scholen die ik heb opgezet. Eentje in Buéa met 685 leerlingen, en een in Mamfe met 405 leerlingen.”

“Voor de school in Mamfe hebben we, met hulp van LiveBuild, een nieuw complex opgeleverd in 2015. Het zijn scholen waar kinderen een vak leren: houtbewerking, naaien, dieren verzorgen. En daarnaast basisvaardigheden, normen en waarden. Dat is de holistische kijk. Ons doel is volwassenen af te leveren die iets kunnen om in hun onderhoud te voorzien.”

“Al vroeg zag ik de grootste zwakte in ons onderwijssysteem, namelijk in de wortel ervan: je wordt niet voorbereid op de samenleving en werk, maar op examens maken. Er is geen verbinding met de echte wereld en het onderwijs beantwoordt ook helemaal niet aan wat kinderen nodig hebben om zich te ontwikkelen.”

“Daar komt nog bij dat dit Engelstalige deel van Kameroen bijna geen aandacht krijg van de overheid. Daarom zijn er meer ontwikkelingsorganisaties nodig die hier aan de slag gaan, en goede lokale mensen die de ontwikkeling van dit deel van Kameroen vertegenwoordigen. Het blijft wel moeilijk de juiste mensen te vinden om mee te werken. Voor je het weet belanden donaties in iemands zakken. Er moet een soort volwassenheid komen bij de mensen hier, een besef dat je echt iets kunt doen. Het soort volwassenheid en verantwoordelijkheidsgevoel dat LiveBuild heeft.”

“Mijn persoonlijke doel is iets na te laten wat echt heeft bijgedragen. Een mens wordt geboren om anderen te helpen, om te werken voor anderen. Zo wil ik straks herinnerd worden.”

Bestuurslid LiveBuild Kameroen en voormalig vrijwilligerscoördinator

LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.

“Mijn ouders komen uit Kumbo, een plaats dicht bij Bamenda in de northwestern region. We behoren tot de Banso-tribe. Dertig jaar geleden kwamen zij naar Buéa in de hoop op een beter leven. Daar kregen ze mij, en nog twee kinderen. Drie maar, de meeste Kameroeners hebben er meer. Ze dachten als een ‘westerse’ familie, kijkend naar hun financiële en economische positie. Allebei zijn ze naar de basisschool geweest en een paar jaar naar de middelbare school. Het zijn boeren, nog steeds, en ze doen aan ‘mixed farming’. Dat betekent dat ze verschillende gewassen kweken waarvan ze het grootste deel verkopen vanuit een kraam.”

“Mijn ouders vonden het heel belangrijk dat we naar school gingen en een beroep leerden. Voor mij hadden ze in eerste instantie het priesterschap in gedachten, maar ze konden het schoolgeld voor de missieschool niet betalen. En dus ging ik naar een gewone middelbare school. Ik haalde advanced levels en kon daarom door naar de universiteit. Intussen heb ik mijn Bachelor gehaald. Ik studeerde Art History als major, met een minor in Political Science.”

“Ondanks dat ik geen priester ben geworden, zijn de christelijke waarden van integriteit, respect en anderen helpen diepgeworteld. En zo zie ik mezelf ook: als een gids in het leven voor anderen. Menselijkheid is iets wat ik meeneem in elke beslissing die ik neem. Ik representeer bovendien niet alleen mijzelf, maar ook mijn land. Naast mijn studie heb ik daarom HADY Guiding Services opgezet. Wij zijn gidsen die mensen Mount Cameroon helpen beklimmen. Vaak zijn dit buitenlanders, toeristen, vrijwilligers of expats die hier in Kameroen werken, bijvoorbeeld bij BAM International. Klimmen is een passie van me, en daarnaast help ik zo jonge jongens die hier anders weinig kans op werk hebben, aan een baan als gids. Met HADY organiseer ik ook workshops voor kinderen uit de buurt om hen te helpen met school.”

“Via HADY raakte ik bevriend met Bill en Trixy, een Amerikaans echtpaar dat hier een ziekenhuis runt. Zij is arts, hij doet alles eromheen. Met Bill heb ik al meerdere malen Mount Cameroon beklommen. Hij is als een vader voor me. Ze geven regelmatig feestjes waar alle vrijwilligers uit de buurt op afkomen, en daar werd ik ook voor uitgenodigd. Op zo’n feestje ontmoette ik Mieke van LiveBuild, zij was destijds de vrijwilligerscoördinator in Kameroen. Vanaf toen stuurde ze vrijwilligers die de berg op wilden naar mij toe, en bouwden we een vriendschap op. In september 2013 liet ze me weten dat ze op zoek was naar vervanging voor haarzelf en dat LiveBuild aan mij dacht. En natuurlijk wilde ik dat graag.”

“Voor mij is deze functie een ongelooflijk mooie kans gebleken. Ik heb bijzondere mensen uit Nederland ontmoet die hier hun tijd willen komen besteden. Ik hoor hun verschillende visies op het leven, en daar leer ik veel van. Het verbreed mijn horizon. Voor mijn toekomst heb ik een vijfjarenplan, verdeeld in korte termijn, middellange termijn en lange termijn. Ik wil voor LiveBuild actief blijven en met HADY meer impact maken op het leven van jongeren hier. Dit doe ik in samenwerking met The Peace Corps. Op middellange termijn wil ik mijn Master halen in Peace and Conflictmanagement in Amerika, met een scholarship van The US State Department. Vorig jaar ben ik uitgekozen om zeven weken naar universiteiten in de VS en Europa te gaan. Dat was geweldig. En na twee jaar wil ik dan terugkomen om bijvoorbeeld voor een UN Refugee Agency te werken. Ik wil teruggeven wat ik geleerd heb in het westen, aan mijn eigen land of een ander Afrikaans land.”

“Mijn ouders steunen me 100%. Ze weten dat ik een man ben die weet wat het beste voor hem is. Al merk ik wel dat het af en toe moeilijk is voor hen alles helemaal te begrijpen.”

“Wat moet er gebeuren om afgestudeerden betere kansen te geven? Ze moeten de mogelijkheid krijgen hun eigen start-ups te beginnen. Daar moet een platform voor zijn. En ze moeten een plek hebben aan de onderhandelingstafel van de regering, net als vrouwen overigens. Als we dan die one nation, one people zijn, dan moet een jonge man met een briljant idee ook de ruimte krijgen om dat idee uit te voeren. Op school moet een professor niet bang zijn dat zijn student slimmer is dan hij, maar juist trots. Wat moet er gebeuren om dit stuk Kameroen te verbeteren? We moeten globalisering omarmen. Zie wat er met Japan en technologie gebeurde. Dat kan ook in Afrika. Mensen die elders geld verdienen moeten dat hier gaan investeren. En de rest van de wereld zou meer moeten kijken naar de corruptie en omkoperij hier. Op papier zijn we een democratie, maar in realiteit verre van dat.”

“Een jongere die is afgestudeerd moet eigenlijk al tijdens zijn opleiding beginnen met werken. Al is het maar voor twee uur per dag. Iemands mail verzorgen, boodschappen doen, social media bijhouden: het zijn manieren om binnen te komen. En laat ook de gedachte los dat alles meteen geld moet opleveren. Je kunt ook iets doen om vaardigheden te leren en contacten op te doen. En als dat lukt: moedig jongere mensen dan jij aan om dit ook te doen. Pas dan komt er echt wat in beweging.”

Voorzitter KASEMA Water Development Association en projectmanager

LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.

“In Engeland studeerde ik milieueducatie, duurzaamheids- en projectmanagement. Maar ik groeide hier op, in Kake II, een klein dorp vlakbij het grotere Kumba midden in de Engelstalige regio in Kameroen. Hiervoor werkte ik in Botswana. Toen dat contract eindigde vroeg de Chief van mijn dorp of ik het waterproject dat LiveBuild opzette wilde leiden. “It has to be you”, zei hij.”

“We zitten nu in het derde jaar. De bedoeling is dat via achthonderd meter aan pijpleidingen vanuit het Barombi Meer, een kratermeer hier vlakbij, vier dorpen aangesloten worden op water. Op dit moment heeft Kake II water, de gemeenschap is ontzettend blij. Het was een weg vol tegenslagen. In eerst instantie lag alles klaar, helaas bleek dat de pijpen niet verankerd waren bovenaan en daarom zijn ze bij heel slecht weer naar beneden gespoeld en beschadigd. Wie daar verantwoordelijk voor is? Niemand, het is gewoon gebeurd.”

“Het moraal in mijn dorp is sterk verbeterd sinds er water is. De andere drie dorpen zijn soms ongeduldig, aan het wachten op de volgende stap. Alles wat ik kan doen is uitleggen hoe het zit en vragen om geduld, maar het is moeilijk te begrijpen voor de gewone man. Gelukkig kennen ze me, ze respecteren me, ze weten dat ik niet zou liegen. “Als hij niet opgeeft, dan wij ook niet.””

“Nu ik terug ben zet ik ook een agrobedrijfje op, maar dat daagt me intellectueel niet bepaald uit. Het waterproject houdt me levend, want het betekent dat ik iets kan doen waarvoor ik geleerd heb. Wat ook helpt: sinds begin 2015 ben ik de projectmanager van een LiveBuild waterproject in Sanyar en Bassee, twee dorpen die verderop in het noorden liggen. Ook hier gaan we een watersysteem aanleggen. Dit is een hele drukke periode, de gemeenschap begint nu met de constructie. De reisafstand tussen Kake II en Sanyar valt me soms tegen, maar het enthousiasme van de bewoners geeft me veel energie.”

“Vanuit het KASEMA kantoor in Kake II onderhoud ik contact met de watercommissies van de vier dorpen, met LiveBuild en met CED. Ik zie mijn rol als die van een adviseur. Mijn filosofie is: ‘’We’ll cross that bridge when we get there”. Je weet nooit wat er morgen gebeurt. De gemeenschappen die op water zitten te wachten moeten realistisch blijven vind ik, en ik kan daar een belangrijke communicatieve rol in spelen.”

Directeur Center for Economical Development in Buéa

LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.

“Dit is mijn stad. Ik ben opgegroeid in de wijk Great Soppo en studeerde hier economie. Al vroeg raakte ik geïnteresseerd in hoe communities in onderontwikkelde gebieden zichzelf kunnen verbeteren. Ik wilde niet voor de overheid werken, daar begeef je je op glad ijs. Het is een gesloten systeem. Ze houden er bovendien niet van mensen die dingen willen veranderen. En dus begon ik mijn eigen organisatie, the Center for Economic Development (CED).”

“De CED bouwt watersystemen in afgelegen dorpen. Zo kan ik het grootste geschenk geven dat maar bestaat: schoon water. Omdat het daar zo onderontwikkeld is, trekken veel mensen weg, en dat marginaliseert het gebied alleen maar meer.  Er wordt ook veel alcohol gedronken. Ik zeg altijd: voor het geld waarmee je elke dag een fles bier koopt, leg je met elkaar een compleet watersysteem aan. Ik ben ervan overtuigd dat de dorpelingen hun water zelf moeten betalen en onderhouden, en dat ze die fles bier per dag daarvoor moeten opgeven.”

“Maar, om schoon water te krijgen, is een basisconstructie nodig, en er is geen startkapitaal. Er zijn dus geldschieters nodig. Dat geld betaalt het dorp terug met arbeid en ook met contant geld dat ze zelf sparen. Vaak betalen geldschieters 70 tot 90 procent van het basissysteem, het dorp zelf moet de rest financieren en geld apart gaan houden voor onderhoud. Als het watersysteem op deze manier tot stand komt, bereik je dat de dorpelingen zich er verantwoordelijk voor gaan voelen. Als alles wordt betaald bereik je juist het tegenovergestelde. “Water is toch een geschenk van God?” hoor ik nog vaak in de praktijk. “Waarom moeten we daarvoor betalen?” Maar als je 23 kilometer moet lopen om het te halen, wordt het wel moeilijk. En dus moet je betalen om het water dichterbij te halen, leg ik dan uit. In het Westen is zo’n systeem heel normaal en modern, en ook daar betaal je ervoor dat het water uit de kraan komt.”

“Uiteindelijk willen alle mensen wel betalen voor het watersysteem, maar je moet het ze eerst laten zien. Ze moeten het vertrouwen krijgen, en veel corrupte organisaties hebben dat geschaad. Dit is het moeilijkste gedeelte van het proces.”

“Het geeft me voldoening als een project slaagt, vooral als het moeilijk is geweest, ik houd van de uitdaging. Niks is onmogelijk. Mijn droom is dat in dit deel van Kameroen alle dorpen een watersysteem hebben met schoon drinkwater. Dat er om de honderd meter een kraan staat.”

“Mijn hele leven woon ik hier al, met uitzondering van een aantal jaren in Boston, waar ik aan de Northeastern University verder heb gestudeerd. Maar ik wilde terugkomen. Dit is mijn thuis, nergens anders ben ik zo nodig als hier.”

Projectcoördinator LiveBuild in Kameroen

LiveBuilders Tirzah en Carine bezochten – los van elkaar – Kameroen en onze projecten. Een bijzonder avontuur met soms ook moeilijke momenten. Zij interviewden en fotografeerden daar de bijzondere mensen die met LiveBuild werken. Met deze portretten willen we je een mooi inkijkje geven in de drijfveren van een aantal sleutelfiguren in het Kameroense verhaal van LiveBuild.

“In Afrika is het gebruikelijk om te delen. Ook voor de kinderen. Mijn ouders wonen in een dorp en zijn boeren, mijn vader heeft nooit doorgeleerd. Omdat ik al jong interesse toonde voor school en leren, besloot mijn oom, de oudste zoon, mij op te voeden bij hem thuis. Mijn tante is opgeleid in de VS. Ik hoor er helemaal bij, aan niks merk je dat het mijn echte ouders niet zijn. Ze beschouwen mij als hun dochter. Elke dag maak ik hun ontbijt en kook ik voor ze. Dat hoort zo vind ik.”

“Lerares, dat beroep hadden ze in eerste instantie voor ogen voor mij. Ik had nooit gedacht dat ik geschiedenis zou gaan studeren. Die keuze werd voor mij gemaakt op school. Ik bleek erg goed op het hoogste niveau. Voor rechten heb ik ook een inleidend examen gedaan, maar daar kwam ik helaas niet binnen.”

“Na mijn studie bleef ik niet lang thuis zitten. Ik had al te veel pas afgestudeerden gezien die dat wel deden, en die bleven hangen, jarenlang. Ik vond dat ik proactief moest zijn. Je kunt niet altijd kiezen wat je wilt, en niet alles levert meteen geld op. Je doet wat er voorhanden is. You get out there and do something useful. Velen willen meteen te veel, dikke banen, veel verdienen.”

“Met mijn CV ging ik overal langs, en zo kwam ik als vrijwilliger terecht bij een grassroots NGO in community education. Ik ging naar dorpen en gaf voorlichting, betaalde meestal voor mijn eigen transport. Twee jaar heb ik het werk gedaan. Ik vond het geweldig, maar het was op een gegeven moment tijd om verder te gaan.”

“Op een dag zat ik in een internetcafé en hoorde ik een groepje praten over een vacature bij LiveBuild. Mijn oren stonden wijd open. Toen het groepje weg ging, stond de website nog open. Ik kocht een paar extra minuten en schreef alles over. Zo zag ik dat LiveBuild samenwerkt met het Center for Economical DEVELOPMENT (CED), dat ik wel kende. Daar bracht ik mijn CV in juli. In september werd ik uitgenodigd voor een gesprek. Eerst via de mail, daarna via Skype. Die dag kon ik geen hap door mijn keel krijgen. Ik had wel ervaring met communitywerk maar niet specifiek met waterprojecten, daarom twijfelde ik. Maar van LiveBuild kreeg ik toch het vertrouwen dat stuk bij te leren. Uit vier mensen kozen ze mij. Sindsdien werk ik in het kantoor van CED van Eyole Lambe en zijn vrouw Doris en vanuit daar bezoek ik de projecten van LiveBuild in de dorpen.”

“Ik weet hoe het leven daar is, want ik kom er zelf vandaan. Het maakt me gelukkig de mensen daar het plezier te zien hebben van water en onderwijs. Dat ik daarin de tussenpersoon kan zijn maakt me blij. Het is soms een uitdaging om mensen te laten begrijpen wat er nodig is voor een goed systeem, maar wel een leuke en een dankbare. Communicatie en creativiteit zijn mijn sterkste kanten en die helpen hier enorm bij.”

“Ik ben verliefd geworden op het werken aan een betere wereld, en heb het gevoel slechts aan het begin te staan van grotere dingen. Misschien niet alleen in Kameroen maar ook in andere landen, voor andere NGO’s. Ik zou graag meer van de wereld willen zien. Het leven draait voor mij om bouwen, aan de wereld en aan jezelf.”

“Natuurlijk hoop ik dat de regering hier eens zal veranderen, maar ik reken er niet op. Daarom moeten veranderingen meer van onderaf komen, vanuit de dorpen en de mensen daar zelf. Water, elektriciteit, onderwijs; het zal ertoe bijdragen dat mensen er kunnen blijven en niet allemaal naar de stad trekken, dat de levenskwaliteit er zal verbeteren, en dat alle getalenteerde jonge mensen die nu wegkwijnen, mee kunnen werken aan een beter Kameroen.”

“Sinds een jaar ben ik getrouwd, hij werkt in het noorden van deze regio, dus we zien elkaar niet vaak. Wel bellen we elke dag. Voor we gingen trouwen, hebben we een goed gesprek gehad over hoe ons leven eruit zou gaan zien. Ik zie mijn werk als ‘my first husband’ en wil niet meer dan twee of drie kinderen, omdat ik wil blijven werken. In januari 2016 heb ik mijn eerste kind mogen verwelkomen, een meisje. Op dit moment ben ik vooral van haar aan het genieten, en probeer ik langzaam maar zeker opnieuw de balans met werk te vinden.”

“God speelt een belangrijke rol in ons leven. Zonder hem werkt er niets en ik ben heel dankbaar voor alles wat op mijn pad is gekomen. Van mijn eerste salaris heb ik meteen tien procent naar de kerk gebracht.”